Urteko 5. igandea – A (Mateo 5,13-16)

GATZA GEZATZEN BADA…

Idazki gutxik astindu ahalko dute fededunen bihotza Paul Evdokimov-en El amor loco de Dios (Jainkoaren maitasun zoroa) liburu txikiak adinako indarrez. Fede suharrez eta su-hitzez, San Petersburgoko teologo horrek agerian ipini du gure kristautasun ohikeriazko eta atseginezkoa.

Hona nola dakusan P. Evdokimovek gaur egungo unea: «Kristauek egin zitekeen guztia egin dute ebanjelioa antzutzeko; esan liteke likido neutralgarri batean murgilarazi dutela. Moteldu egiten da zirrara eragiten duen oro, gainditzen edo alderantziz jartzen duen oro. Horrela, kaltegabeko bihurturik, erlijio hego gabetu, zuhur eta arrazoizko honetaz, gizakiak ezin du botaka egin besterik». Nondik nora dator kristautasun ez-eraginkor eta urardotu hau?

Teologo ortodoxoaren kritikak ez dira gelditzen bigarren mailako arazoetan, baizik eta funtsezkora jotzen dute. Eliza ikusten du, ez «Kristoren egiazko presentziaren organismo bizi» bezala, baizik eta erakunde geldo eta «autoelikadurarako leku» bezala. Kristauek ez dute bizi misio-zentzurik, eta kristau-fedeak «galdu egin du era arraroan bere legamia-kalitatea». Gaur egungo kristauek bizi duten kristautasunak «ez du aurkitzen guztizko axolarik eza besterik».

Evdokimoven arabera, kristauek galdu egin dituzte Jesu Kristoren Jainko biziarekiko harremanak, eta doktrinari buruzko hitz-zorrozkerietan nahasten dira. Jainkoaren borondatea dogma-formulekin nahasten da, Jainkoaren Misterio santura irekitzeko gonbit diren ikono huts horiekin. Kristautasuna azaleko eta periferiakora lekualdatu da; Jainkoa, berriz, hondo sakonean bizi da.

Orduan, kristautasun urardotua eta erosoa bilakatzen da. Marcel More-k esan zuen bezala, «kristauek esertzeko modua aurkitu dute, ez dakigu nola, era atseginean gurutzean». Ahaztu egiten da kristautasuna «ez dela doktrina bat, baizik eta bizitza bat, gizakunde edo haragitze bat». Eta Elizan, jadanik Jesusen bizitzak distira egiten ez duenean, kasik ez da nabari ohi alderik munduarekiko. Eliza «munduaren ispilu leial bihurtzen da», zeina «bere haragiaren haragitzat» hartzen duelarik.

Jende askok erreakzionatuko du, noski, salaketa hain zorrotzari ñabardurak eta erreparoak ezarriz, baina ez da zaila Evdokimovek aipatzen duen horretan egiazko hondo bat ikustea: Elizan santutasuna falta da, fede bizia falta da, Jainkoarekiko harremanak falta dira. «Jainkoaren maitasun zoroa» haragitzen dutelako eskandalugile diren santuak falta dira, Jesu Kristoren ebanjelioaren lekuko biziak falta dira.

Errusiar teologoaren orrialde sutsuek Jesusenak gogarazi besterik ez dagite: «Lurraren gatza zarete zuek. Baina gatza gezatzen bada, zerez gazitu? Ez da kanpora bota eta jendeak zapaltzeko bestetarako».

José Antonio Pagola
Itzultzailea: Dionisio Amundarain

SI LA SAL SE VUELVE SOSA…

Pocos escritos pueden sacudir hoy el corazón de los creyentes con tanta fuerza como el pequeño libro de Paul Evdokimov, El amor loco de Dios. Con fe ardiente y palabras de fuego, el teólogo de San Petersburgo pone al descubierto nuestro cristianismo rutinario y satisfecho.

Así ve P. Evdokimov el momento actual: «Los cristianos han hecho todo lo posible para esterilizar el evangelio; se diría que lo han sumergido en un líquido neutralizante. Se amortigua todo lo que impresiona, supera o invierte. Convertida así en algo inofensivo, esta religión aplanada, prudente y razonable, el hombre no puede sino vomitarla». ¿De dónde procede este cristianismo inoperante y amortiguado?

Las críticas del teólogo ortodoxo no se detienen en cuestiones secundarias, sino que apuntan a lo esencial. La Iglesia aparece a sus ojos no como «un organismo vivo de la presencia real de Cristo», sino como una organización estática y «un lugar de autonutrición». Los cristianos no tienen sentido de la misión, y la fe cristiana «ha perdido extrañamente su cualidad de fermento». El evangelio vivido por los cristianos de hoy «no encuentra más que la total indiferencia».

Según Evdokimov, los cristianos han perdido contacto con el Dios vivo de Jesucristo y se pierden en disquisiciones doctrinales. Se confunde la verdad de Dios con las fórmulas dogmáticas, que en realidad solo son «iconos» que invitan a abrirnos al Misterio santo de Dios. El cristianismo se desplaza hacia lo exterior y periférico, cuando Dios habita en lo profundo.

Se busca entonces un cristianismo rebajado y cómodo. Como decía Marcel More, «los cristianos han encontrado la manera de sentarse, no sabemos cómo, de forma confortable en la cruz». Se olvida que el cristianismo «no es una doctrina, sino una vida, una encarnación». Y cuando en la Iglesia ya no brilla la vida de Jesús, apenas se constata diferencia alguna con el mundo. La Iglesia «se convierte en espejo fiel del mundo», al que ella reconoce como «carne de su carne».

Muchos reaccionarán, sin duda, poniendo matices y reparos a una denuncia tan contundente, pero es difícil no reconocer el fondo de verdad hacia el que apunta Evdokimov: en la Iglesia falta santidad, fe viva, contacto con Dios. Faltan santos que escandalicen porque encarnan «el amor loco de Dios», faltan testigos vivos del evangelio de Jesucristo.

Las páginas ardientes del teólogo ruso no hacen sino recordar las de Jesús: «Vosotros sois la sal de la tierra. Pero si la sal se vuelve sosa, ¿con qué la salaran? No sirve más que para tirarla fuera y que la pise la gente».

José Antonio Pagola